Nói trước các phóng viên hôm 17-12, Tổng thống Putin cho biết chạy đua vũ trang là kết quả “hiển nhiên” dưới chính sách “hung hăng và chống Nga” mà Mỹ áp dụng trong nhiều thập kỷ. Ông Putin đặc biệt lên án quyết định của cựu Tổng thống George W. Bush rút Mỹ khỏi thỏa thuận ABM ký kết từ năm 1972, cũng như việc Tổ chức Hiệp ước Bắc Ðại Tây Dương (NATO) “không giữ lời hứa” khi tiếp tục mở rộng về phía Ðông.
Ðể đối phó cuộc chạy đua vũ trang mới do Washington “khởi xướng”, chủ nhân Ðiện Kremlin nói rõ Mát-xcơ-va buộc phải phát triển vũ khí siêu thanh để đáp trả. Trước chỉ trích từ Nga, đặc phái viên của tổng thống Mỹ phụ trách vấn đề kiểm soát vũ khí Marshall Billingslea đã nhắc lại việc Mát-xcơ-va từ chối gia hạn Hiệp ước Cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược mới (New START) theo đề xuất của Washington.
Ðược ký năm 2010 và sẽ hết hạn vào tháng 2-2021, văn kiện trên là hiệp ước chiến lược cuối cùng về kiểm soát vũ khí hạt nhân giữa hai siêu cường quân sự, quy định mỗi bên được phép triển khai tối đa 1.550 đầu đạn hạt nhân chiến lược các loại trên 700 tên lửa đạn đạo liên lục địa hoặc oanh tạc cơ. Trong thời gian đàm phán, Mát-xcơ-va chấp nhận gia hạn New START thêm một năm và sẵn sàng cùng Washington thực hiện cam kết “đóng băng” các đầu đạn hạt nhân hai bên nắm giữ mà không thêm bất kỳ điều kiện tiên quyết nào. Về phía Mỹ, nước này muốn bổ sung các biện pháp xác minh nghiêm ngặt và nhấn mạnh sự cần thiết phải đưa Trung Quốc vào các cuộc đàm phán để xây dựng một thỏa thuận hạt nhân ba bên mới. Nga thì sẵn lòng đối thoại nhưng Bắc Kinh nhất quyết từ chối tham gia.
Với những bất đồng hiện tại, các chuyên gia hoạch định chính sách cho biết số phận của New START khó có thể được định đoạt trong những tuần cuối cùng của chính quyền Tổng thống Donald Trump. Ðây đồng thời là áp lực buộc Tổng thống đắc cử Mỹ Joe Biden nhanh chóng đề ra giải pháp sau khi nhậm chức vào ngày 20-1 năm sau. Một khi New START hết hiệu lực, quân đội Mỹ và Nga lần đầu tiên kể từ thập niên 1960 sẽ không bị ràng buộc trong việc triển khai các đầu đạn hạt nhân chiến lược cũng như phương tiện mang phóng, hậu quả có thể châm ngòi một cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân mới.
Trước viễn cảnh này, Tổng thống Putin trên Twitter bày tỏ Nga sẵn sàng đối thoại với Mỹ nhưng Washington cũng cần có phản ứng đáp lại điều này. Làm rõ vấn đề trên, đặc phái viên Billingslea cho biết Mỹ đã nỗ lực xác định cấp độ, danh mục kho vũ khí “đóng băng” theo cam kết và khởi động các cuộc đàm phán nhưng Bộ Ngoại giao Nga “hoàn toàn không hợp tác”. Ðược biết hồi tháng rồi, chính quyền Trump còn rút khỏi Hiệp ước Bầu trời Mở cùng cáo buộc Nga có hành động hạn chế phi pháp các chuyến bay dọc khu vực biên giới nước này giáp với các thành viên NATO là Ba Lan và Lithuania. Hồi đầu năm, Bộ Quốc phòng Mỹ từng tố cáo Mát-xcơ-va lợi dụng hiệp ước đa phương nói trên để “tuyên truyền và biện minh” cho hành động gây hấn với các nước láng giềng cũng như củng cố các mục tiêu quân sự nhằm chống lại lợi ích của Mỹ và đồng minh.
Hôm 17-12, Cơ quan an ninh mạng và cơ sở hạ tầng Mỹ (CISA) đưa ra báo động về “mối đe dọa nghiêm trọng” từ chiến dịch xâm nhập của các tin tặc nhắm vào mạng của chính phủ và hệ thống tư nhân. Theo Hãng tin Bloomberg, Bộ An ninh nội địa, Bộ Tài chính, Bộ Thương mại và Bộ Ngoại giao đã bị tin tặc tấn công. Bộ Năng lượng và Cơ quan Quản lý an ninh hạt nhân quốc gia mới đây cũng cho biết có bằng chứng tin tặc đã truy cập vào các mạng máy tính của họ. Hiện CISA cùng Cục Điều tra Liên bang không xác nhận liệu các hacker Nga có nằm trong danh sách tình nghi như thông tin tiết lộ trước đó hay không. Trong một tuyên bố, Tổng thống đắc cử Biden cam kết đối phó các hành vi vi phạm này sẽ là ưu tiên hàng đầu sau khi ông nhậm chức.
