Trong cuộc họp báo sáng 31-1 ở Geneva (Thụy Sĩ), Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã chính thức tuyên bố sự bùng phát virus Corona (2019-nCoV) từ Trung Quốc (TQ) là tình trạng y tế khẩn cấp toàn cầu (PHEIC) sau nhiều lần trì hoãn. Động thái này của WHO diễn ra khi tính đến hết ngày 31-1, TQ có 213 người chết và gần 10.000 ca nhiễm, tờ South China Morning Post dẫn số liệu từ Ủy ban Y tế quốc gia TQ.

Bản thân WHO dù tuyên bố PHEIC nhưng vẫn khen ngợi nỗ lực chống dịch của TQ, trong đó có việc nước này nhanh chóng nhận dạng virus và “cởi mở trong chia sẻ thông tin với WHO và các nước khác”. Ông Tedros Adhanom Ghebreyesus, Tổng giám đốc WHO, khẳng định tuyên bố này không có nghĩa WHO không tin tưởng TQ, mà là khả năng virus này lan đến các nước có hệ thống y tế yếu kém hơn.

Thông qua tuyên bố, WHO sẽ đưa ra các lời khuyên, gợi ý cho các nước trong việc chống dịch bệnh, kể cả tránh các hoạt động thương mại và du lịch không cần thiết nhằm ngăn chặn, kéo giảm tình trạng lây nhiễm xuyên biên giới.

Hiểu tuyên bố PHEIC của WHO như thế nào?

PHEIC là một tuyên bố chính thức của WHO về một cuộc khủng hoảng y tế công cộng mang quy mô toàn thế giới. Tuyên bố này chỉ dành cho những đợt bùng phát dịch nghiêm trọng nhất, đòi hỏi cộng đồng quốc tế phải chung tay hành động. Mọi thành viên Liên Hiệp Quốc đều bắt buộc phải tuân thủ PHEIC và có biện pháp hỗ trợ trong công tác phòng, chống và kiểm soát dịch.

Dù vậy, việc WHO tuyên bố PHEIC không đồng nghĩa với việc các nước khác bắt buộc phải ban hành hạn chế du lịch hay đóng cửa biên giới với TQ. Đài CNN cho biết những biện pháp này không có tác dụng trong ngăn chặn đại dịch lan truyền nhưng lại khiến nền kinh tế của nước bị hạn chế thiệt hại nặng nề. Trong khi đó, theo CNN, “TQ hiện cần mọi sự hỗ trợ tài chính để chống lại virus Corona”. Trong đợt bùng phát đầu tiên hồi năm 2014 của dịch Ebola ở Tây Phi, các nước trung tâm ổ dịch như Guinea, Liberia và Sierra Leone thiệt hại gần 2 tỉ USD do bị nhiều nước khác đóng cửa biên giới.

Việc tuyên bố PHEIC cũng tăng thêm mức độ cấp bách cho bất kỳ đề nghị hỗ trợ kinh phí nào của WHO. Hiện các quốc gia bị ảnh hưởng nhiều nhất - TQ, Nhật, Đức, Hàn Quốc, Mỹ và Việt Nam - vẫn đủ khả năng tự chi trả cho cuộc chiến chống lại virus Corona.

Tuy nhiên, điều này không phải lúc nào cũng xảy ra. Congo là trường hợp điển hình việc một nước không đủ khả năng đối phó đại dịch quy mô lớn. Nước này đã phải viện đến một lượng lớn kinh phí từ cộng đồng quốc tế hỗ trợ để đẩy lùi dịch Ebola.

Với những ích lợi trên, động thái tuyên bố PHEIC của WHO nhận được nhiều sự ủng hộ. Giám đốc viện Sức khỏe toàn cầu (Thụy Sĩ), ông Antoine Flahault, cho rằng sở dĩ WHO tuyên bố PHEIC “vì tình trạng lây lan virus Corona từ người sang người diễn ra cả ở bên ngoài TQ, được coi là chuỗi truyền bệnh kéo dài”. Để đi đến tuyên bố này, WHO đã có sự cân nhắc và đánh giá về phương diện chính trị. Ông cũng cho rằng nên nhìn nhận PHEIC là một tín hiệu cho thấy căn bệnh này đã vượt ngoài tầm kiểm soát của một quốc gia và đã đến lúc cả thế giới phải vào cuộc.

Trong khi đó, theo chuyên gia Imogen Page-Jarrett thuộc tập đoàn tư vấn rủi ro Economist Intelligence Unit chi nhánh TQ, so với tác động của việc WHO tuyên bố PHEIC thì còn nhiều điều tồi tệ hơn như dịch bệnh lan rộng thêm, số người thương vong tăng cao hơn, cũng như số phận ngặt nghèo của những người còn kẹt lại ở Vũ Hán. Do đó, tuyên bố PHEIC sẽ thúc đẩy các quốc gia xung quanh có những động thái mạnh mẽ hơn nữa nhằm đem lại kết quả khả quan hơn.

16 triệu USD đã được Ủy ban Trung ương Đảng cộn‌g sả‌n TQ phân bổ để ngăn chặn và kiểm soát dịch bệnh do virus Corona gây ra.

Tiền sẽ được hỗ trợ cho các cấp chính quyền các địa phương để mua thuốc và các tài nguyên khác nhằm ngăn chặn và kiểm soát dịch. 

Phản ứng của Bắc Kinh

Phát biểu sau khi WHO ban hành tình trạng khẩn cấp y tế toàn cầu, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao TQ Hoa Xuân Doanh nhấn mạnh Bắc Kinh sẽ tiếp tục làm việc với cơ quan này và các nước khác để duy trì an ninh sức khỏe công cộng khu vực và toàn cầu.

“Kể từ khi dịch bệnh bùng phát, chính phủ TQ đã và đang triển khai các biện pháp ngăn chặn, phòng ngừa nghiêm ngặt và toàn diện nhất, với tinh thần trách nhiệm cao vì sức khỏe của người dân. Chúng tôi tự tin vào khả năng chiến thắng trong cuộc chiến chống dịch bệnh này” - bà Hoa khẳng định.

Ở trung tâm vùng dịch Vũ Hán, các nhân viên y tế ở đây đang phải chạy đua với thời gian trong nỗ lực điều trị các bệnh nhân ở đây.

Tân Hoa Xã khẳng định suốt tuần qua, việc đi ngủ lúc 2 giờ và thức dậy lúc 4 giờ sáng đã trở thành thói quen hằng ngày của nhiều bác sĩ các bệnh viện trong TP.

“Chúng tôi đã cử những nhân viên tốt nhất từ các bộ phận y tế khác nhau. Họ có nhiều kinh nghiệm trong việc phòng, chống các bệnh truyền nhiễm. Trong đó có nhiều người từng tham gia các chiến dịch lớn, chẳng hạn như cuộc chiến chống SARS (hội chứng hô hấp cấp tính nặng) và cuộc chiến chống lại dịch Ebola (sốt xuất huyết) ở châu Phi cũng như các nhiệm vụ cứu hộ động đất” - Hiệu trưởng ĐH Y Không quân Zhou Xianzhi cho biết.

Hiện các công nhân xây dựng cũng đang gấp rút hoàn thành hai bệnh viện d‌ã chi‌ến tại Vũ Hán để điều trị cho các bệnh nhân nhiễm bệnh. Hai cơ sở này dự tính sẽ đi vào hoạt động lần lượt vào ngày 3-2 và 5-2 tới. Các bệnh viện này bao gồm 1.600 giường bệnh, nhiều hơn 300 giường so với thiết kế trước đó do số bệnh nhân địa phương tăng lên. Khuôn viên bệnh viện cũng có thể mở rộng tới 60.000 m2 và đủ không gian làm việc cho hơn 2.000 nhân viên y tế.

Ngoài Đức, Nhật và Việt Nam, tình trạng nhiễm từ người qua người đã xuất hiện thêm ở Mỹ và Thái Lan. Ấn Độ, Philippines, Anh, Nga đã có ca nhiễm. Nga khuyến cáo người dân mang khẩu trang, hạn chế bắt tay, ôm, hôn trong thời điểm có dịch. Nga cũng đóng cửa biên giới với TQ và ngưng cấp visa cho du khách TQ.

Nhật, Singapore cấm người từng đến Vũ Hán trong hai tuần qua nhập cảnh. Bộ Y tế Iran đề nghị chính phủ nước này không cho công dân TQ nhập cảnh.

TQ đưa máy bay sang Thái Lan, Malaysia đưa công dân Vũ Hán về nước. Các công dân này rời Vũ Hán trước khi TP này có lệnh phong tỏa và không thể trở về khi các hãng hàng không hủy lịch bay sang TQ.