Ngày 15/9, Cục An toàn thực phầm (Bộ Y tế) đã yêu cầu công ty TNHH Thương mại dịch vụ Cửu Hương dừng lưu thông các sản phẩm có chứa dầu ăn làm từ nước cống rãnh, được nhập từ Công ty Hữu hạn Cổ phần Công nghiệp Thực phẩm Wei Chuan (Đài Loan).
Ngày 16/9 phóng viên báo điện tử Gia đình Việt Nam đã có cuộc trao đổi với PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh – giảng viên viện Công nghệ sinh học và Thực phẩm, trường Đại học Bách Khoa về vấn đề này.
Theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, việc dầu bẩn làm từ nước thải cống rãnh là có thật. Không phải chỉ nước ngoài mà ngay cả Việt Nam trước đây đã phát hiện một cơ sở sản xuất dầu ăn từ cống rãnh tại Thành phố Hồ Chí Minh.
Lý giải nguyên nhân tại sao các doanh nghiệp lại dùng nước cống rãnh để làm dầu ăn, PGS Thịnh giải thích: “Trong nước thải sinh hoạt hàng ngày, người dân ăn thường xả nước trực tiếp xuống cống rãnh, khi xả xuống cống rãnh thì mỡ thừa không hòa tan trong nước, vì thế nó sẽ nổi lên trên bề mặt. Đó chính là lý do tại sao một số cơ sở sản xuất lại dùng nước cống rãnh, hay nói cách khác là vớt mỡ nổi ở cống rãnh để sản xuất dầu ăn là vậy”.
Theo ông Thịnh, ở các nước phát triển họ thường thu hồi dầu mỡ, bao gồm dầu thực vật và dầu máy móc ở dưới các cống rãnh, nhưng mục đích thu hồi của họ là để xử lý môi trường hoặc để tái chế, bôi trơn, rửa máy.
Còn việc dùng váng nổi của dầu mỡ thực phẩm để tái chế thành dầu mỡ ăn hàng ngày là việc làm "quá liều và quá nguy hiểm". Bởi khi dầu mỡ vào nước, nó rất dể bị hòa tan và nhiễm các chất độc hóa học, thêm nữa là việc bị vi khuẩn thâm nhập. Như vậy, hành vi này ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe con người.
“Việc dùng dầu mỡ dưới cống rãnh là làm liều và không được phép làm trong thực phẩm. Chỉ dùng cho mục đích bôi trơn trong công nghệ mà thôi. Việc làm này gây nguy hiểm cho con người, cần lên án mạnh mẽ”, ông Thịnh nói.
Theo PGS Thịnh, loại dầu được tái chế từ cặn bã cống rãnh có chứa rất nhiều chất độc, nó là một hỗn hợp chất có chứa kim loại nặng, nếu ở gần nhà máy nhuộm thì chứa chất màu gây độc hại ghê gớm cho con người.
Tất nhiên, loại dầu mỡ này không thể gây ngộ độc hay gây chết người ngay được, mà nó sẽ ngấm từ từ. Vì dầu được dùng với liều lượng nhất định chứ không dùng thường xuyên, liên tục như nước uống hàng ngày.
Phụ phẩm chuẩn bị làm mỡ bẩn
Ông Thịnh cho biết, đối tượng sử dụng chủ yếu là những người có thu nhập thấp, hoặc giới trẻ ăn những thức ăn, đồ uống vỉa hè. “Đa số những người có thu nhập thấp, ham rẻ hoặc các cô cậu sinh viên sẽ là người sử dụng các loại dầu mỡ bẩn này, bởi người có điều kiện cao không ai sử dụng những loại dầu đóng can, đóng thùng hoặc không nguồn gốc”, PGS Thịnh phân tích.
“Đối với việc nhập hàng kém chất lượng, hải quan phải chịu trách nhiệm kiểm soát, quản lý thị trường phải chịu trách nhiệm kiểm tra. Cục An toàn thực phẩm phải chịu trách nhiệm về độ an toàn của thực phẩm…và có công bố rộng rãi đối với người dân. Như vậy, mới đảm bảo được thực phẩm sạch đến tay người tiêu dùng”, ông Thịnh cho hay.
Trước đó, như Gia đình Việt Nam đã đưa tin, Cơ quan quản lý thực phẩm và dược phẩm của Đài Loan cho biết có tới hơn 1.200 doanh nghiệp địa phương sử dụng dầu bẩn được làm từ rác thải, cống rãnh do Tập đoàn Chang Guann sản xuất, trong đó có các công ty thực phẩm lớn của Đài Loan. Các sản phẩm nhiễm bẩn đã được xuất sang 12 quốc gia và vùng lãnh thổ, bao gồm Mỹ, Pháp, Úc, New Zealand, Brazil, Chile, Argentina, Nam Phi, Việt Nam, Singapore, Hong Kong và Trung Quốc.
Sau khi nhận được thông tin, Cục An toàn thực phẩm đã tiến hành rà soát danh sách các sản phẩm dầu ăn và các sản phẩm từ dầu ăn của Đài Loan được công bố để nhập khẩu vào Việt Nam. Trước đó, Cục An toàn thực phẩm cho biết, hiện tập đoàn Chang Guann không có sản phẩm nào đã công bố để nhập khẩu vào Việt Nam. Tuy nhiên, chỉ sau đó vài ngày, cơ quan chức năng đã phát hiện có sản phẩm chứa dầu bẩn.
