Là hướng đi được ngành ngân hàng thực hiện nhằm tăng sức cạnh tranh, tạo thêm giá trị gia tăng cho sản phẩm nông nghiệp của Việt Nam.

“Tam nông” vẫn khát vốn

Năm 2013, tỷ trọng nguồn vốn cho lĩnh vực nông thôn chiếm khoảng 20% tổng dư nợ tín dụng, tỷ lệ nợ xấu trong lĩnh vực này chỉ chiếm 2,75% dư nợ. So với nhiều ngành nghề khác, cho vay khu vực nông nghiệp nông thôn (NNNT) khá an toàn nhưng trên thực tế nguồn vốn giải ngân cho lĩnh vực này vẫn hạn chế cả về số lượng và chất lượng. Tiến sĩ Nguyễn Thùy Dương- Học viện Ngân hàng- nhận xét: Vốn ngân hàng hiện chỉ đáp ứng được khoảng 60% nhu cầu của khu vực NNNT và chỉ ngân hàng nào có mạng lưới chi nhánh rộng mới mạnh dạn cho vay trong lĩnh vực này.

Chuyên gia kinh tế Vũ Đình Ánh chỉ ra rằng, tỷ lệ vốn đầu tư hàng năm cho nông nghiệp chỉ chiếm khoảng 5-6% tổng vốn đầu tư toàn xã hội. Khu vực NNNT đang “khát” cả vốn đầu tư cho sản xuất- kinh doanh và tiêu dùng. Nguyên nhân chính vẫn là do lĩnh vực này tiềm ẩn nhiều rủi ro, người vay không có tài sản thế chấp. Vì thế, cần cơ cấu lại tín dụng cho phù hợp với mô hình sản xuất lớn, với những liên kết kinh tế mới, những chuỗi liên kết khép kín từ cung cấp đầu vào, sản xuất nông nghiệp đến tiêu thụ sản phẩm gắn với tăng hàm lượng khoa học công nghệ và giá trị gia tăng trong từng khâu của chuỗi giá trị nông sản. Theo ông Vũ Đình Ánh, biện pháp trước mắt có thể thực hiện ngay để giải quyết vấn đề vốn cho “tam nông” chính là khả năng tăng tiếp cận vốn tín dụng cho khu vực này thông qua xác lập cơ chế thực thi đơn giản và rõ ràng để rút ngắn khoảng cách giữa chính sách với thực tế triển khai. Ngoài ra, chính sách tín dụng NNNT phải góp phần củng cố và thắt chặt mối quan hệ ràng buộc liên kết giữa các nhà trong chuỗi liên kết giá trị nông sản, đảm bảo lợi ích của nông dân.

Gỡ vướng mắc về tài sản đảm bảo

Để tín dụng cho khu vực NNNT tăng trưởng cao, phát huy hiệu quả thì cần thay đổi về cơ cấu tín dụng cũng như chính sách và cơ chế cho vay theo hướng lựa chọn đúng khách hàng, tỷ lệ và điều kiện cho vay. Đồng vốn cho lĩnh vực này cũng phải tương ứng phù hợp với từng đối tượng trong mô hình sản xuất lớn và chuỗi liên kết sản xuất nông nghiệp. Nhằm giải quyết vấn đề vốn đầu tư tín dụng cho nông nghiệp, hướng sản xuất nông nghiệp từ nhỏ lẻ, manh mún sang sản xuất nông nghiệp hàng hóa, quy mô lớn, liên kết hiệu quả và có tính cạnh tranh cao, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã xây dựng chương trình thí điểm cho vay mô hình liên kết, ứng dụng công nghệ cao và phục vụ xuất khẩu các sản phẩm nông nghiệp. Ông Nguyễn Viết Mạnh - Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN) - cho biết: Chương trình thí điểm cho vay hỗ trợ của ngành ngân hàng hướng vào 2 nội dung: Giảm chi phí đầu vào cho sản phẩm sản xuất liên kết, thông qua việc cho vay lãi suất thấp hơn lãi suất thị trường; tháo gỡ vướng mắc về tài sản bảo đảm theo hướng sẽ cho vay tín chấp, nếu nông dân và doanh nghiệp ký kết hợp đồng liên kết có cơ sở pháp lý và ngân hàng kiểm soát được dòng tiền tham gia vào quá trình liên kết.

Cụ thể, chương trình sẽ thực hiện cho vay trực tiếp đối với doanh nghiệp để hỗ trợ các hộ nông dân, chẳng hạn cho vay doanh nghiệp để mua giống, vật tư nông nghiệp để tạm ứng cho nông dân để sản xuất. Việc cho vay tập trung vào liên kết theo hợp đồng giữa doanh nghiệp với nông dân từ đó kiểm soát chặt chẽ dòng tiền trong chuỗi liên kết. Đây cũng là cơ sở để các ngân hàng xem xét cho vay tín chấp đối với doanh nghiệp. Ngoài ra, chương trình có những hỗ trợ nhất định đối với các doanh nghiệp được lựa chọn thí điểm, cả về nguồn vốn, lãi suất và thời hạn vay, tài sản đảm bảo so với điều kiện chung của thị trường.