Trong tuần này, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) và Bộ NN và PTNT đã lần đầu tiên họp bàn về chương trình tín dụng cho phát triển nông nghiệp. Giải pháp cụ thể và số tiền cho chương trình này chưa được nói tới, song lãnh đạo của hai đơn vị khẳng định, sẽ tích cực nghiên cứu và sớm triển khai.
Chưa đầy hai tuần sau khi Chính phủ ban hành Nghị quyết phiên họp thường kỳ tháng 2 yêu cầu xây dựng chương trình cho vay thí điểm phục vụ cho phát triển nông nghiệp, lãnh đạo NHNN và Bộ NN và PTNT đã có cuộc họp bàn chính thức đầu tiên.
Theo Phó thống đốc Nguyễn Đồng Tiến, NHNN xác định nông nghiệp, nông thôn là một trong 5 lĩnh vực ưu tiên và đã chỉ đạo các tổ chức tín dụng tập trung nguồn vốn cho vay; thực hiện các giải pháp đẩy mạnh cho vay phát triển nông nghiệp, nông thôn nhằm giúp người dân, doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận vốn vay phục vụ sản xuất kinh doanh.
Theo đó, NHNN đã quy định trần lãi suất cho vay ngắn hạn bằng đồng Việt Nam đối với nông nghiệp, nông thôn hiện nay là 9%/năm, thấp hơn lãi suất cho vay các lĩnh vực khác khoảng từ 2 - 3%/năm. Bên cạnh đó, NHNN cũng điều hành công cụ chính sách tiền tệ để hỗ trợ và khuyến khích các tổ chức tín dụng cho vay phát triển nông nghiệp, nông thôn; thực hiện các chính sách tín dụng đặc thù hỗ trợ cho một số sản phẩm chủ lực trong nông nghiệp, nông thôn; ban hành các văn bản nhằm tháo gỡ khó khăn trong sản xuất như cơ cấu lại nợ, miễn, giảm lãi vay…
Tính đến 31.12.2013, dư nợ cho vay phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn toàn quốc theo Nghị định số 41/2010/NĐ-CP đạt 671.986 tỷ đồng, tăng 19,67% so với năm 2012; chiếm tỷ trọng 19,32% trên tổng dư nợ cho vay nền kinh tế. Nếu so với năm 2009 (khi chưa có Nghị định 41), dư nợ tín dụng đối với lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn đã tăng gấp 2,29 lần. Quan điểm đẩy mạnh tín dụng cho nông nghiệp, nông thôn sẽ tiếp tục được NHNN duy trì trong năm nay, Phó thống đốc Nguyễn Đồng Tiến khẳng định.
Tại cuộc họp bàn đầu tiên này, các giải pháp cụ thể và tổng số tiền của chương trình cho vay thí điểm phục vụ cho phát triển nông nghiệp chưa được nói tới. Một số nguồn tin cho rằng gói tín dụng này có thể lên tới hàng trăm tỷ đồng. Tuy nhiên, bao nhiêu tiền không phải là vấn đề quan trọng nhất khi triển khai chương trình. Tại Phiên họp thường kỳ tháng 2 của Chính phủ, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã nhấn mạnh: không cần nói gói hỗ trợ bao nhiêu nhưng hàng trăm nghìn tỷ đồng cũng được, với điều kiện có đối tượng cho vay, thời hạn cho vay hợp lý, phải đủ độ dài của sản xuất nông nghiệp. Về lãi suất thì mặt bằng phải thấp hơn cho vay thương mại.
Vấn đề hóc búa nhất đối với những cơ quan quản lý được Chính phủ giao thực hiện chương trình là phải tìm ra được cơ chế cho vay sao cho các ngân hàng yên tâm giải ngân và mang lại hiệu quả cao. Thực tế là, dù NHNN luôn khuyến khích nhưng các tổ chức tín dụng không mặn mà với các khoản vay phục vụ sản xuất nông nghiệp. Lý do là các khoản cho vay nông nghiệp, kinh tế hộ thường nhỏ lẻ, tốn nhiều công sức và chi phí thẩm định. Chưa kể số lượng khách hàng lớn, khó quản lý, đặc biệt là rất khó thu hồi vốn do rủi ro trong sản xuất cao. Các ngân hàng cũng đòi hỏi thủ tục hành chính rườm rà, quy định cho vay có một số điểm chưa hợp lý. Nguồn vốn huy động từ nông dân không lớn nên các tổ chức tín dụng cũng ít quan tâm đến đối tượng khách hàng này.
Việc triển khai chương trình cho vay thí điểm phục vụ cho phát triển nông nghiệp cần có thời gian với các quy định chi tiết, Vụ trưởng Vụ Tín dụng, NHNN Nguyễn Viết Mạnh nói. Để có chính sách tín dụng hiệu quả phải có quy hoạch từng nhóm ngành, từng vùng sản xuất cụ thể; có sự liên kết từ đầu vào tới đầu ra, khi đó tín dụng sẽ bền vững, thậm chí không cần thế chấp ngân hàng vẫn có thể cho vay.
Nguyên Thống đốc NHNN Cao Sỹ Kiêm cũng thừa nhận, không thể ngày một ngày hai triển khai được gói tín dụng này. Ông cho rằng, không chỉ họp bàn với Bộ NN và PTNT, NHNN còn phải làm việc với các ngân hàng thương mại, sau đó mới thiết kế được các quy định cụ thể. Theo chỉ đạo của Chính phủ, chương trình cho vay thí điểm phục vụ cho phát triển nông nghiệp phải được xây dựng theo hướng ưu tiên các mô hình liên kết trong chuỗi sản xuất sản phẩm nông nghiệp, các mô hình sản xuất áp dụng khoa học và công nghệ cao, các mô hình liên kết trong chuỗi sản xuất sản phẩm nông nghiệp xuất khẩu.
Trước mắt, theo Phó thống đốc Nguyễn Đồng Tiến, năm nay, NHNN vẫn xác định nông nghiệp, nông thôn là 1 trong 5 lĩnh vực ưu tiên và chỉ đạo các tổ chức tín dụng tập trung nguồn vốn đáp ứng đầy đủ nhu cầu vay. Cơ chế, lãi suất cho vay đối với lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn sẽ tiếp tục được điều chỉnh giảm và thấp hơn các lĩnh vực khác… NHNN cũng sẽ chỉ đạo các tổ chức tín dụng tiếp tục đẩy mạnh cải cách để đơn giản hóa thủ tục hành chính, tăng khả năng tiếp cận vốn cho hộ dân, doanh nghiệp.
