Các hợp tác xã nông nghiệp, dịch vụ (HTXNN-DV) có vai trò quan trọng nâng cao thu nhập cho người sản xuất nông nghiệp, góp phần làm thay đổi diện mạo nông thôn.
Nhân tố quan trọng trong xây dựng NTM
Trên địa bàn Thủ đô Hà Nội HTX An Mỹ, huyện Mỹ Ðức đã nhiều năm hoạt động hiệu quả trên nhiều lĩnh vực đầu tư vào thủy lợi, giống cây trồng, dịch vụ điện dân dụng. Theo ghi nhận của lãnh đạo ngành nông nghiệp TP Hà Nội, trong hoạt động của HTX An Mỹ, tính năng động, hiệu quả, đầu tư đa dạng đã khiến hầu hết ruộng đất canh tác của xã được đổi điền dồn thửa thành công thành những cánh đồng lớn, tạo điều kiện áp dụng khoa học - kỹ thuật vào thực tiễn sản xuất và đời sống của người dân. Kinh tế phát triển khiến cho đời sống nông thôn An Mỹ khởi sắc, tạo điều kiện tốt để xã An Mỹ dần cán đích 19 tiêu chí trong xây dựng NTM.
Tại lễ khánh thành lưới điện tại huyện đảo Cô Tô, tỉnh Quảng Ninh, bàn về vai trò của công trình công nghiệp và giao thông trong xây dựng cuộc sống mới ở nông thôn Quảng Ninh, Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Quảng Ninh Vi Ngọc Bích cho chúng tôi biết, tỉnh Quảng Ninh vốn là tỉnh công nghiệp - dịch vụ phát triển, ở một tiêu chí nào đó thì đây không phải là "vùng đất thuận" cho sản xuất nông nghiệp. Vì vậy, quyết tâm xây dựng NTM Quảng Ninh triển khai thực hiện rất bài bản và hiệu quả. Ở xã Sông Khoai, huyện Quảng Yên có HTX Ðồng Tâm là một trong những điểm sáng về phong trào xây dựng mô hình HTX theo nguyên tắc thực chất và hiệu quả. Trước đây, khi lãnh đạo địa phương thực hiện chủ trương di dần dân ra vùng dự án để phát triển nuôi trồng thủy sản, trang trại... cơ sở hạ tầng ở đây hầu như chưa có gì, sinh hoạt hằng ngày của người dân còn vất vả chưa nói tới việc phát triển kinh tế. Nếu cứ ngồi chờ đầu tư từ ngân sách thì không thể bám trụ, vì vậy, người dân trong vùng dự án đã tự thay đổi cách nghĩ, cách làm, đồng tâm tìm biện pháp để liên kết với nhau làm kinh tế, cải thiện đời sống. HTX Ðồng Tâm ra đời gồm 50 hộ dân có cùng chung một ý chí: tất cả các ý định đầu tư, sản xuất, tiêu thụ... của từng hộ gia đình đều được đưa ra HTX bàn bạc cụ thể, thống nhất mới triển khai thực hiện. Cách làm này đã đem đến thành công, giúp HTX Ðồng Tâm trở thành "điểm sáng thực chất" của địa phương.
Tại vùng đồng bằng sông Cửu Long, trên địa bàn ấp Chắc Tưng, xã Tài Văn, huyện Trần Ðề, tỉnh Sóc Trăng trong vài năm trở lại đây có một HTXNN-DV nổi tiếng toàn quốc là HTX Bò sữa Evergrowth. Do đây là địa bàn có nhiều hộ đồng bào dân tộc Khmer sinh sống gần như khép kín trong ấp nên nhiều hộ không biết nuôi con gì, trồng cây gì để cho thu nhập ổn định. Trình độ sản xuất của người dân còn lạc hậu, đất nông nghiệp ở đây bị bỏ hoang hóa lâu ngày chưa được cải tạo, không trồng được lúa hay hoa màu. Ðể có thể giúp nhiều hộ Khmer làm ăn có hiệu quả, cải thiện cuộc sống, HTX Evergrowth được thành lập từ nền tảng dự án nâng cao đời sống người dân nông thôn tỉnh Sóc Trăng do Ca-na-đa tài trợ. Ðể xóa đói, giảm nghèo bền vững cho nông dân, nhất là đồng bào Khmer, HTX chọn mô hình nuôi bò sữa bởi tính phù hợp, tính cộng đồng cao, có khả năng phát triển lâu dài, tận dụng được phế phẩm nông nghiệp, đất hoang hóa và đất trống để trồng cỏ nuôi bò. Ðến nay, hoạt động của HTX Evergrowth đã được khẳng định, trở thành mô hình HTXNN-DV kiểu mới toàn vùng đồng bằng sông Cửu Long.
Thành công của định hướng phát triển kinh tế tập thể
Ðiểm qua những điển hình HTX trên đây, có thể thấy trong thực tiễn xây dựng NTM thời gian qua, việc chú trọng phát triển kinh tế tập thể đúng hướng chính là hoạt động tạo nên động lực cơ bản thúc đẩy quá trình xây dựng NTM. Theo thống kê, với gần 20 nghìn HTX nông-lâm-thủy sản và nghề muối, 54 liên hiệp HTX, 370 nghìn tổ hợp tác hiện đang hoạt động tốt, đây là loại hình tổ chức sản xuất đã bảo đảm việc làm cho khoảng 12,5 triệu hộ xã viên và người lao động trên địa bàn cả nước, góp phần đáng kể vào tăng trưởng GDP của cả nước.
Với yêu cầu tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp, kinh tế HTX đã có bước phát triển mới về số lượng, hiệu quả hoạt động được nâng cao, với đủ các loại hình dịch vụ, có tác dụng thúc đẩy sản xuất, kinh doanh phát triển. Các HTX đã phát huy được vai trò tập hợp, vận động, thay đổi cách nghĩ, cách làm cho nông dân, ứng dụng có hiệu quả các tiến bộ khoa học kỹ thuật, nâng cao hiệu quả sản xuất, thực hiện tốt việc liên doanh, liên kết, bảo đảm đầu ra ổn định cho nông sản. Nhiều HTX đã tự nâng cao năng lực, nhanh chóng thích nghi với cơ chế thị trường, tạo sự liên kết, hợp tác với nhau và với các doanh nghiệp, tổ chức kinh tế mang lại hiệu quả kinh tế cho xã viên, góp phần làm thay đổi căn bản đời sống của người dân và bộ mặt nông thôn trong xây dựng NTM.
Theo điều tra của Liên minh HTX Việt Nam, doanh thu và lợi nhuận của các HTX hiện nay đã có những bước tiến vượt bậc với mức tăng từ 10 đến 15% so cùng kỳ. Chính các HTX với nhiều mô hình, nhiều cách làm, giàu sức sáng tạo, năng động, đổi mới đã góp phần đẩy nhanh tiến độ xây dựng cuộc sống mới ở khu vực nông nghiệp, nông thôn, nông dân Việt Nam trong những năm qua. Từ thực tế hoạt động cho thấy cần tiếp tục củng cố và phát huy sức mạnh của HTX theo hướng phù hợp hơn, hiệu quả hơn, góp phần đẩy nhanh tiến độ xây dựng nông thôn Việt Nam trong thời kỳ mới.
