Nhiếp ảnh gia Dương Quốc Định

Ngoài nud‌ּe, phong cảnh và tĩnh vật cũng là những lĩnh vực khiến Định say mê. Với anh, ngoài ánh sáng đẹp, vật thể đẹp, tĩnh vật còn phải nói lên của tâm tư tác giả qua ý nghĩa riêng của mỗi đồ vật.

“Nude cũng vậy - anh nói - Khi tôi mới dấn thân vào chơi nud‌ּe, nhiều bạn đồng nghiệp nói: Phụ nữ có gì đâu mà chụp, đi một vòng hết cuộn phim coi như cũng hết(!) Nếu nhìn phụ nữ góc độ đó thì cũng chả nên chụp làm gì. Nếu ảnh mình chỉ là bản photo, thì sao đẹp được như c‌ơ th‌ể sống đó!

Cho nên chụp nud‌ּe, mình muốn cho người xem cảm được, rung động được không phải bởi vẻ đẹp và đường nét c‌ơ th‌ể. Nó chỉ là cái nền để chuyển đến một ý tưởng thanh khiết hơn, có khi cùng với cả khuôn mặt diễn đạt của người mẫu. Đôi khi chúng ta cho rằng cứ chụp nud‌ּe là phải giấu mặt này kia. Ngay cái ý định đó từ đầu đã làm mất đi tính tự nhiên, thanh khiết của tác phẩm rồi.”

Vốn là một họa sĩ được học hành từ nhỏ nhưng nay việc cầm máy đã hoàn toàn thay thế cho cầm cọ. Lớp 5, Định đã được ba cho đi học vẽ, hết phổ thông thì vào trường Mỹ thuật Đồng Nai. Ra trường lại có hơn chục năm sống bằng nghề thiết kế và vẽ quảng cáo.

Anh cũng bán được tranh (cũng toàn chân dung thiếu nữ không) nhưng giá không lại được với công sức, thời gian bỏ ra - nên thôi. Tư duy hội họa được chuyển qua ảnh. Trong quá trình sáng tác, thường cảm xúc, ý tưởng đến trước, sau đó anh mới tìm cách thể hiện - với chất liệu nud‌ּe, đúng hơn là c‌ơ th‌ể phụ nữ.

Có khi nghe bản nhạc Trịnh cũng đem lại cho anh cảm hứng. Rõ nét hơn là trường hợp tác phẩm Giấc mơ chiều - anh lập tứ từ bài Thiếu nữ ngủ ngày của Hồ Xuân Hương.

Sự nghiệp ảnh nud‌ּe của Dương Quốc Định những năm qua chủ yếu dựa trên 5 người mẫu. Tự nhận là khó tính trong tuyển chọn mẫu. Người mẫu ảnh của anh không chỉ trẻ đẹp, biểu cảm có hồn mà tư cách đạo đức phải tốt, và không thể thiếu sự đồng thuận của gia đình. Dương Quốc Định mất ít nhất 3 tháng để tìm hiểu, thuyết phục mẫu... rồi mới bước vào chụp ảnh.

“Thành ra họ hiểu mình, giúp mình có được tác phẩm, và bản thân họ cũng hãnh diện khi tác phẩm được thẩm định đạt giá trị cao.” Hai bên giúp nhau vì nghệ thuật, anh cho biết: “Nếu anh đặt vấn đề với một người mẫu đi thuê thì ngay từ đầu đã làm người ta có tư tưởng đó là một công việc để lấy tiền. Họ đến với mình mục đích khác. Như vậy có chăng là được những đường nét, chứ chẳng bao giờ mình bắt được cái thần của họ.”

Đóng góp cho sự nghiệp của chồng, tất nhiên có cả người mẫu vợ. Chị cùng như các cháu gái trong nhà thường hay làm mẫu... nháp cho Định, nhất là thời gian anh mới bước vào nghề. Đơn giản để khi làm việc với người mẫu thật, anh khỏi mất thời gian xích tới xích lui, điều chỉnh ánh sáng...

Là nhà nhiếp ảnh Việt Nam nắm giữ nhiều giải thưởng nhất về ảnh nud‌ּe - 30 huy chương - ngoài nước là chính. Nhưng: “Huy chương với tôi không phải sự mong đợi,” anh nói. “Mong đợi ở đây là ra tác phẩm được như ý. Đó là cái hạnh phúc đầu tiên. Huy chương chẳng qua là BGK nhìn nhận cùng với mình, hoặc đọc được tư tưởng của mình. Huy chương chỉ là vật chất - không mang lại cảm giác sung sướng nào bằng chính tác phẩm đâu!”

Ngoài các cuộc thi và trên báo chí, Định dè dặt trong việc công bố tác phẩm của mình. Duy có một lần cách đây 4 năm, khi mới chuyển từ giá vẽ sang phim ảnh, anh “bị” một người bạn có quán cà phê ở Sài Gòn dụ dỗ làm triển lãm - nhưng cũng không hẳn là ảnh nud‌ּe.

Toàn bộ triển lãm mang hơi hướng trừu tượng này chỉ đặc tả một đôi bàn tay thiếu nữ! Chưa có kế hoạch triển lãm tiếp hoặc ra sách, hàng năm, anh chỉ gom các tác phẩm tâm đắc vào một cuốn sách ảnh cho riêng mình. Sau này, anh cũng chỉ mong có căn phòng rộng tại gia để treo tất cả những bức ảnh ưng ý nhất cho bạn bè đến xem. Tất nhiên không phải vì không có tiền làm triển lãm.

Dương Quốc Định bộc bạch: “Tôi nghĩ cá nhân mình không đủ sức làm chuyện lớn cho thiên hạ được, mà phải qua một cơ quan truyền thông đại chúng, đó hoặc cơ quan quản lý đứng ra tổ chức (triển lãm ảnh nud‌ּe - PV) thì tiếng nói, tác động của nó sẽ đúng đắn, hiệu quả hơn.”

Trước trào lưu chụp nud‌ּe dịch vụ ở các thành phố lớn, bản thân cũng cũng chụp nud‌ּe theo yêu cầu, Dương Quốc Định rút ra: “Nhu cầu chụp ảnh để giữ lại thân thể của mình là có trong thực tế. Nhưng nó đòi hỏi đạo đức của người cầm máy phải được chắt lọc, thẩm định, công nhận. Nếu người chụp không trang bị đủ kiến thức để tạo nên những ảnh nud‌ּe đúng mức, thì nó sẽ cho ra thứ gì đó chỉ có... anh ta mới biết thôi. Những tác phẩm đó khi đến tay người khác sẽ ảnh hưởng đến nhân vật cũng như tác giả.”

Với những khách hàng yêu cầu chụp nud‌ּe (nghệ thuật), phương châm của Định là buộc khách phải lệ thuộc vào cái nhìn của mình. “Như vậy mình mới cho họ những tác phẩm - không còn là hình chụp đơn thuần nữa. Tôi làm dịch vụ hay tác phẩm dự thi cũng đều như vậy”, anh cho hay. “Những tác phẩm đầu tiên tôi gửi đi thi chính là chụp cho khách thôi!”

Sinh ra và lớn lên ở Đồng Nai, cách Sài Gòn chỉ 30 cây số, nhưng anh không có ý định chuyển tới nơi đô hội dù rằng môi trường làm việc có thể thuận lợi hơn. “Chuyện vào Sài Gòn hiện tại đối với tôi không lớn. Cái lớn là mình không quen môi trường ồn ào. Hai nữa là ảnh hưởng từ nhỏ. Mặc dù sinh ra trong một gia đình rất nghèo nhưng tôi chả có tham vọng làm giàu. Tôi chỉ cầu mong làm sao vừa đủ để nuôi vợ con và sống với đam mê của mình suốt cuộc đời. Đó là hạnh phúc mà tôi mơ ước nhất.”