Khác với nghệ thuật trà Việt thường trọng vị thì trà Trung Hoa trọng hương, có lẽ vì thế mà người Trung Quốc luôn cố gắng tìm cách pha chế trà để lấy được những mùi hương có một không hai. Gần đây một giảng viên đại học đã công bố công trình nghiên cứu của mình khi ông khẳng định rằng có thể tạo ra một loại trà mang hương sắc đặc biệt từ phân gấu trúc với một mức giá cũng vào hàng “vô đối”…

Một loại trà đặc biệt

Theo thông tin từ Trung tâm Bản quyền tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc cho biết ông An Diễm Thạch, một giảng viên đại học, khẳng định đã nghiên cứu thành công một loại trà được làm từ phân gấu trúc có khả năng chống ung thư gấp hai lần so với trà thông thường. Công trình nghiên cứu này của ông đã được công bố và vừa chính thức được nhận giấy phép sản xuất kinh doanh trà từ phân gấu trúc. Ông An hiện đang làm công tác giảng dạy thư pháp cho sinh viên nước ngoài của Đại học Tứ Xuyên, Trung Quốc, cho biết, loại trà xanh này rất đặc biệt do vậy giá thành của nó khá cao, ở mức 2.196 nhân dân tệ (vào khoảng 7 triệu đồng) cho 50gram. Và trong tương lai gần ông cũng dự định nâng giá bán của sản phẩm "độc" này để trở thành trà có giá đắt nhất hành tinh, bởi lẽ phân gấu trúc là nguồn nguyên liệu "cực kỳ" quý hiếm. "Gấu trúc được xem là tài sản quốc gia, nên cũng có thể coi loại trà xanh từ phân gấu là giá trị đại diện cho cả dân tộc"- ông An nói. Việc ông An Diễm Thạch nảy ra ý định tạo ra loại trà xanh đặc biệt này khi được biết loài gấu trúc có hệ thống tiêu hóa rất kém, chúng chỉ hấp thụ khoảng 30% thức ăn, chủ yếu là tre, trúc.

Điều đó có nghĩa là phân của chúng vẫn còn chứa tới 70% nguồn dinh dưỡng. Ông An cho rằng phân gấu trúc có chứa nhiều thành phần chống ung thư tự nhiên mà rất nhiều loại lá trà cung cấp để giúp bệnh nhân ung thư chữa bệnh, hơn thế nữa phân gấu trúc khi được chế thành trà sẽ có vị đặc biệt, mùi hương rất đặc trưng và hấp dẫn. "Hiệu quả có thể được nhân đôi khi bản thân trà xanh đã giúp ngăn ngừa bệnh ung thư"- ông An cho biết thêm.

Tuy nhiên, các chuyên gia về y học vẫn chưa đưa ra khẳng định chính xác về hiệu quả gấp đôi của loại trà phân gấu trúc này. "Theo lý thuyết, trà xanh có chứa nhiều chất chống ung thư, nhưng tôi chưa bao giờ nghe thấy việc sử dụng phân gấu trúc để chữa bệnh ung thư", ông Trương Hồng Chân, bác sĩ tại bệnh viện Zhongshan, Thượng Hải, thắc mắc. "Vì vậy, cũng dễ hiểu vì sao cho đến giờ chưa có bất kỳ nghiên cứu khoa học nào chứng minh hiệu quả đặc biệt của trà phân gấu trúc"- anh Quảng Chung Giang, kỹ sư cao cấp đến từ Trung tâm Nghiên cứu Quốc gia về gấu trúc, trả lời phỏng vấn báo chí, "có lẽ ông An đang sử dụng danh tiếng của gấu trúc để quảng cáo cho sản phẩm của mình chăng". Một con gấu trúc thải ra 20kg phân mỗi ngày, khu nuôi dưỡng gấu trúc của tỉnh Tứ Xuyên mỗi năm thu thập được hơn 200 tấn phân gấu. Một số được sử dụng để bón cho cây trúc, nhưng đa phần đều bị bỏ đi. Trà xanh phân gấu trúc ngay lập tức trở thành đề tài nóng được bàn luận xôn xao trong cộng đồng.

Phân gấu trúc có thực sự hữu ích?

Theo nhiều nghiên cứu cho biết vi khuẩn trong phân của gấu trúc có thể biến thân cây ngô, rơm và những loại rác nông nghiệp khác thành nguồn nguyên liệu sinh học giàu chất dinh dưỡng. Giống như trâu, bò và mối, gấu trúc tiêu hóa thức ăn nhờ những vi khuẩn bên trong hệ tiêu hóa của chúng. Vi khuẩn phá vỡ cellulose và biến nó thành chất dinh dưỡng. Bình thường hơn 99% thức ăn của gấu trúc trong tự nhiên là tre. Một con gấu trúc trưởng thành có thể ăn từ 9 tới 18kg tre mỗi ngày, gồm lá, cành và cả măng. Từ trước tới nay chưa có nhà khoa học nào tìm hiểu hệ tiêu hóa của gấu trúc chứa những loại vi khuẩn nào. Tuy nhiên, một số người bắt đầu chú ý tới điều đó khi nhu cầu đối với một loại phân bón sinh học hữu hiệu ngày càng cao. Với khao khát tìm tòi, tiến sĩ Ashli Brown, một nhà nghiên cứu của Đại học Mississippi tại Mỹ, cùng các cộng sự phân tích phân của một cặp gấu trúc tại vườn thú thành phố Memphis, bang Mississippi trong một năm. Họ phát hiện nhiều chủng vi khuẩn trong phân. Chúng chính là vi khuẩn trong c‌ơ th‌ể của mối, nghĩa là chúng có khả năng biến gỗ thành chất dinh dưỡng, như vậy là những vi khuẩn này đã giúp gấu trúc tiêu hóa thức ăn. "Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy các vi khuẩn trong hệ tiêu hóa của gấu trúc hoạt động hiệu quả hơn so với vi khuẩn trong c‌ơ th‌ể mối trong việc biến thức ăn thành dưỡng chất"- Brown cho biết.

Dựa trên những nghiên cứu khác, Brown phỏng đoán rằng, trong một số điều kiện nhất định, những vi khuẩn trong ruột gấu trúc có thể biến 95% sinh khối (vật chất trong cây cối) thành đường. Những chủng vi khuẩn này có một số enzyme (những chất có khả năng làm tăng tốc độ phản ứng hóa học) hiệu quả đến nỗi chúng không cần nhiệt độ cao, axit mạnh và áp suất cao để biến sinh khối thành dưỡng chất. Nhóm của Brown đang cố gắng xác định danh tính từng loại vi khuẩn trong hệ tiêu hóa của gấu trúc để tách những enzyme mạnh nhất. Bà nhấn mạnh rằng các nhà khoa học có thể dùng những kỹ thuật mới nhất để đưa các gene tạo ra enzyme vào men rượu hoặc men bia. Nhờ đó họ có thể thu hoạch enzyme với khối lượng lớn để phục vụ hoạt động sản xuất nhiên liệu sinh học. "Phát hiện của chúng tôi cũng dạy chúng ta một bài học về tầm quan trọng của đa dạng sinh học và bảo tồn những loài động vật có nguy cơ tuyệt chủng. Động vật và thực vật là nguồn cung cấp dược liệu và nhiều sản phẩm cần thiết đối với người. Nếu chúng tuyệt chủng, con người sẽ mất những nguồn sản phẩm tiềm năng", Brown nói.

Áp dụng kỹ thuật để dùng phân gấu trúc làm trà thượng hạng

Việc nghiên cứu phân gấu trúc để có thêm nhiều ứng dụng hữu ích trong cuộc sống là điều khiến các nhà khoa học cảm thấy rất hứng thú. Đã có nhiều thành công từ việc tái sử dụng phân gấu trúc như để làm giấy, làm những đồ lưu niệm… Trở lại với việc sử dụng phân gấu trúc để làm trà có nhiều người sẽ thắc mắc không hiểu bí quyết sẽ là thế nào, và đương nhiên cho đến thời điểm này bản thân ông An cũng không muốn công khai quy trình sản xuất của mình vì sợ bị "mất nghề". Tuy nhiên, theo ý kiến của nhiều chuyên gia về lĩnh vực này thì ông An có thể sẽ thực hiện một trong hai quy trình, hoặc là sử dụng phân gấu trúc để bón cho cây chè, hoặc là dùng phân gấu trúc ủ lên men sau đó sao trộn với trà để lấy hương. Nếu theo cách thức sử dụng phân để bón cho cây chè thì có thể hiệu quả thành công sẽ cao hơn, bởi phân gấu trúc chứa rất nhiều chất dinh dưỡng cần thiết cho cây trồng phát triển. Việc bổ sung những khoáng chất đặc biệt từ phân gấu có thể giúp cây chè phát triển nhanh, hiệu quả sản xuất có thể tăng cao hơn, nhưng nếu chỉ căn cứ vào việc lấy hương cho chè thì hiệu quả của cách làm này sẽ không cao. Theo những chuyên gia thưởng trà thì hương của trà không thể có do chất đất, phân bón mà nó phụ thuộc hoàn toàn vào cách ủ, ướp trà…

Nếu xét trên khía cạnh ướp hương cho trà thì ông An chỉ có thể sử dụng phương pháp thứ hai đó là tiến hành ủ phân gấu trúc theo một quy trình nhất định sau đó tiến hành sao, tẩm ướp với chè để tạo nên một loại trà có hương vị khác lạ. Trong tự nhiên phân của gấu trúc vốn không hề nặng mùi như nhiều người tưởng tượng, bởi nó thuần túy chỉ gồm có tre, trúc mới được phân hủy một phần. Có thể trong quá trình xử lý phân gấu trúc ông An đã loại bỏ hoàn toàn những tạp chất, chỉ giữ lại một phần những chất dinh dưỡng chưa được phân hủy để tiến hành ủ, sau đó ướp cùng với chè. Vào thời điểm hiện tại chưa thực sự có một đề tài nghiên cứu nào chứng minh tính đúng đắn của vấn đề trên, chỉ biết rằng một vài người được ông An cho dùng thử loại trà độc này đều cảm thấy những điều ông An "quảng cáo" là hoàn toàn đúng. Hiện sản phẩm được giới "mộ trà" mong chờ này vẫn chưa chính thức được bày bán công khai trên thị trường, nhưng theo nguồn tin của giới báo chí thì lô hàng thương phẩm đầu tiên đã được xuất xưởng, còn nguồn hàng đó được đưa đi đâu tiêu thụ thì vẫn là một câu hỏi. Như vậy, những người yêu trà lại phải tiếp tục nhẫn nại ngồi chờ đến khi những sản phẩm đầu tiên của loại trà làm từ phân gấu trúc này được chính thức đưa ra thị trường.