Nam Cực là một khối đất rộng lớn được bao phủ bởi băng hình thành từ tuyết rơi (được gọi là “tấm băng”), phần lớn băng Nam Cực là trên đất liền. Ngược lại, ở Bắc Cực, hầu như toàn bộ tảng băng trôi nổi trên mặt nước. Sự khác biệt này dẫn đến cách phản ứng khác nhau giữa Nam Cực và Bắc Cực trước vấn đề biến đổi khí hậu.
Với sự nóng lên của toàn cầu, cả hai cực đang nóng lên khá nhanh. Sự nóng lên này làm cho băng tan chảy ở cả hai khu vực. Chúng ta thường nghĩ rằng băng tan do không khí nóng lên, từ ánh sáng mặt trời hoặc từ năng lượng hồng ngoại của khí quyển. Nhưng trên thực tế, rất nhiều sự tan chảy đến từ bên dưới. Ở Nam Cực, các kệ băng mở rộng từ vùng đất trên mặt nước. Phần đáy của kệ băng được tiếp xúc với đại dương. Nếu đại dương ấm lên, nó có thể làm tan chảy mặt dưới của kệ băng khiến kệ băng mỏng đi hoặc vỡ ra.
Một nghiên cứu mới được công bố gần đây trong Science Advances cho thấy các vùng nước bên dưới kệ băng đang thay đổi. Thế giới phải đối phó với sự nổi lên của vùng biển. Xung quanh Nam Cực, nước ở bề mặt đại dương nguội đi và trở nên mặn hơn. Những hiệu ứng kết hợp này làm cho nước bề mặt chìm xuống đáy biển. Nhưng khi băng tan chảy, nước ngọt chảy vào đại dương và làm gián đoạn hiệu ứng nổi này. Điều này có thể làm chậm sự giao thoa của đại dương khiến nước lạnh ở bề mặt không thể chìm xuống, băng sẽ tan từ bên dưới.
Băng tan tại Nam Cực.
Nghiên cứu cũng kết hợp các phép đo cả nhiệt độ và độ mặn tại 3 địa điểm gần Dalton Iceberg Tongue trên Bờ biển Sabrina ở Đông Nam Cực. Các phép đo được tiến hành trong khoảng một năm và đưa ra bằng chứng trực tiếp về các biến đổi theo mùa đối với sự nổi lên của các vùng biển. Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng thành phần thực sự quan trọng đối với các mẫu nước chảy là ‘polynyas’ Một bức ảnh vệ tinh của một ‘polynya” được hiển thị cho thấy: Khi nước từ các polynyas lạnh và mặn, nước chìm xuống dưới và tạo thành một bức màn lạnh xung quanh kệ đá. Tuy nhiên, khi nước ngọt chảy vào polynyas, không mặn, bức màn bảo vệ này bị gián đoạn và nước ấm có thể xâm nhập từ bên ngoài, dẫn đến băng tan nhanh hơn. Dựa trên nghiên cứu này, các nhà khoa học chỉ ra rằng, các tảng băng lớn ở hai cực sẽ biến mất ngày càng nhiều trong tương lai.
Alesandro Silvano - nghiên cứu chính trong nhóm cho biết: “Chúng tôi thấy rằng nước ngọt từ các kệ đá nóng chảy đủ để ngăn chặn sự hình thành nước lạnh và mặn ở một số địa điểm xung quanh Nam Cực. Quá trình này gây ra sự nóng lên và làm mới vùng biển Nam Cực. Sự nóng lên của đại dương làm tăng sự tan chảy của băng Nam Cực, khiến mực nước biển dâng cao. Việc thay đổi các vùng biển Nam Cực làm suy yếu các dòng bẫy nhiệt và carbon dioxide trong đại dương, ảnh hưởng đến khí hậu toàn cầu. Bằng cách này, những thay đổi cục bộ ở Nam Cực có thể có tác động toàn cầu. Nhiều bằng chứng cho thấy những thay đổi này đã và đang xảy ra, đe dọa khí hậu toàn cầu”.
