Thị trường thế giới thời gian gần đây liên tục chứng kiến các vụ thâu tóm - sáp nhập "khủng" và việc Aetna Inc. bị một “đàn em” trong ngành dược thôn tính đang gây chú ý lớn.
Lịch sử của Aetna bắt đầu từ năm 1850, khi Công ty Bảo hiểm Aetna lập ra một quỹ để kinh doanh bảo hiểm nhân thọ. Ba năm sau, mảng này tách khỏi Bảo hiểm Aetna để hoạt động độc lập với tên Công ty Bảo hiểm Nhân thọ Aetna, dưới sự điều hành của Chủ tịch Eliphalet A.Bulkeley. Danh xưng “Aetna” được lấy cảm hứng từ núi lửa Etna, nằm ở mạn Đông đảo Sicily, Italy, nổi tiếng là ngọn núi lửa hoạt động "tích cực" nhất châu Âu.
Năm 1854, Aetna tuyển nhân viên đầu tiên làm việc toàn thời gian là Thomas O. Enders - sau này đã trở thành người kế nhiệm Chủ tịch Eliphalet. Tung sức quảng bá sản phẩm mới, Aetna còn tăng thu nhập cho đại lý, và đã tạo ra một cú hích trong ngành bảo hiểm nhân thọ.
Năm 1861, cuộc nội chiến Hoa Kỳ diễn ra kéo theo sự tàn phá của chiến trường, cùng với nền kinh tế trong thời chiến đã làm tăng nhu cầu mua bảo hiểm nhân thọ.
Đây chính là thời hoàng kim của Aetna, giúp đưa thu nhập thường niên của công ty vượt 1 triệu USD. Khối lượng kinh doanh của Aetna trong năm 1864 tăng sáu lần so với mức của năm 1861. Tăng trưởng nhanh chóng đã cho Aetna sự ổn định tài chính để đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt đối với các hãng bảo hiểm nhân thọ tại Massachusetts và New York.
Năm 1867, Aetna phát hành sản phẩm cho vay thế chấp nông trại đầu tiên, hình thức này sau đó trở thành trụ cột kinh doanh của Aetna, đưa công ty trở thành một trong hai “đế chế” có vị thế mạnh nhất trong lĩnh vực này. Năm 1868, Aetna thay đổi hoạt động kinh doanh và tập trung thiết kế sản phẩm mới.
Năm 1872, Thomas O. Enders kế nhiệm Chủ tịch Eliphalet. Bảy năm sau, con trai của Eliphalet là Morgan G.Bulkeley thay thế Enders. Kể từ đây, Aetna liên tục tung ra các dòng sản phẩm mới, bắt đầu quá trình chuyển đổi kéo dài 30 năm. Aetna phát hành hợp đồng bảo hiểm tai nạn đầu tiên (năm 1891), bảo hiểm y tế (1899), bảo hiểm trách nhiệm (1902), bảo hiểm ô tô (năm 1907), bảo hiểm nhân thọ nhóm (1913), bảo hiểm khuyết tật nhóm (năm 1919)…
Dưới sự điều hành của Chủ tịch Morgan G.Bulkeley, Aetna phát triển vượt trội với tài sản tăng từ mức 25,7 triệu USD trong năm 1879 lên 207 triệu USD sau đó 43 năm. Thị trường chứng khoán sụp đổ vào năm 1929 kích hoạt cuộc Đại Suy thoái, song nhờ sức mạnh tài chính cùng chiến lược quản lý đúng đắn, Aetna đã vượt qua suy thoái trong "thể trạng" tốt.
Aetna chính là công ty bảo hiểm đầu tiên quảng cáo trên truyền hình (năm 1944), cung cấp bảo hiểm nhóm cho Liên hợp quốc (1947), và là đơn vị phát triển chương trình dạy lái ô tô đầu tiên (Drivotrainer) cho học sinh trung học.
Aetna bắt đầu mở rộng quy mô từ năm 1960, khi công ty này bước vào thị trường bảo hiểm quốc tế thông qua việc thôn tính Công ty Bảo hiểm Nhân thọ Excelsior (Canada). Năm 1966, Aetna kết hợp với assicurazioni Generali của Italy thành lập mạng lưới bảo hiểm quốc tế tại hơn 70 quốc gia trên thế giới.
Năm 1968, Aetna niêm yết cổ phiếu trên Sàn giao dịch New York đồng thời mua lại cổ phần đa số của công ty bảo hiểm Producer’s and Citizen’s Cooperative (Australia). Năm 2016, Aetna thu về hơn 63 tỷ USD doanh thu và 2,9 tỷ USD lợi nhuận. Giá trị tài sản của Aetna hiện lên tới hơn 69 tỷ USD. Sở hữu 49.500 nhân viên, giá trị thị trường của Aetna tính đến hết tháng 3/2017 đạt gần 45 tỷ USD.
Tuy nhiên, nếu không có việc tập đoàn dược phẩm CVS Health (Mỹ) thông báo mua lại Aetna với giá 69 tỷ USD giữa bối cảnh ngành y tế Mỹ có nhiều đổi thay chính sách và môi trường kinh doanh thì Aetna sẽ kỷ niệm tròn 164 năm hoạt động trong năm nay.
Nhưng lịch sử của Aetna nhiều khả năng sẽ bước sang trang mới nếu thương vụ mua bán doanh nghiệp này được các nhà quản lý chống độc quyền Mỹ thông qua.
CVS Health sở hữu chuỗi cửa hàng thuốc khổng lồ đồng thời lại là công ty bảo hiểm thuốc kê đơn trong khi Aetna là một trong những công ty bảo hiểm sức khỏe lớn nhất ở Mỹ nên thương vụ này được cho là sẽ tái định hình ngành chăm sóc sức khỏe Mỹ.
Một khi được chấp thuận thì đây sẽ là thương vụ mua bán doanh nghiệp lớn nhất trong lịch sử ngành bảo hiểm sức khỏe, vượt xa thương vụ trị giá 29 tỷ USD của Express Scripts mua lại Medco năm 2012.
Việc mua lại Aetna được cho là giúp CVS tiếp cận lĩnh vực kinh doanh mới dựa trên mạng lưới sẵn có hơn 22 triệu khách hàng của Aetna và có sức cạnh tranh mạnh hơn trước các đối thủ cùng ngành như UnitedHealthcare (UNH) hay Optum, nhất là khi hai đối thủ này đang lấy dần thị phần của CVS.
