Mới cách đây chưa đầy 1 tuần, Tổng thống Pháp và Nga vẫn còn hy vọng níu kéo thương vụ mua sắm tàu sân bay trực thăng lớp Mistral qua buổi hội đàm ở Armenia vào ngày 24-4.

Thế nhưng hiện nay, thương vụ này gần như đã đổ bể hoàn toàn.

Phát biểu sau cuộc hội đàm hôm 24/4 tại Yerevan-Armenia, Tổng thống Pháp Francois Hollande cho biết, không có quyết định nào về tương lai của hợp đồng cung cấp tàu Mistral cho Nga được đưa ra trong cuộc hội đàm giữa ông và người đồng cấp Vladimir Putin.

Tuy nhiên, theo nguồn tin của Reuters, Nga và Pháp đã tiến gần đến một thỏa thuận cho phép Paris hủy hợp đồng bán tàu Mistral và hoàn lại tiền cho Moscow, mà theo đó, Pháp sẽ bồi thường cho Nga khoảng 1,5 tỷ USD.

Theo tính toán của các chuyên gia, mức thiệt hại mà Paris sẽ nhận trong vụ này có thể lên tới 3 tỷ USD.

Bởỉ ngoài việc phải trả khoản tiền ứng trước, tiền bồi thường cho Nga, Pháp còn gánh thêm hàng loạt chi phí phát sinh, ví dụ như 5 triệu Euro/tháng chi phí bảo dưỡng, neo đậu chiếc đầu tiên đã đóng xong từ năm ngoái.

Cuối ngày 24-4, phát ngôn viên điện Kremlin, Dmitry Peskov khẳng định, ông Putin và ông Hollande đã bàn về Mistral tại Armenia, đồng thời 2 vị nguyên thủ cũng đã thảo luận về chủ đề Nga bán S-300 cho Iran và tình hình Ukraine, nhưng không tiết lộ về nội dung chi tiết.

Cũng trong ngày 24-4, Phó Thủ tướng phụ trách mảng công nghiệp quốc phòng Nga Dmitry Rogozin cũng tuyên bố nước này không nên kiện Pháp vì việc không bàn giao các tàu chở trực thăng lớp “Mistral”, bởi quan hệ giữa 2 nước không cần phải đến mức tố tụng ở tòa.

Trước đó, Tổng thống Nga Putin cũng đã tuyên bố Moscow sẽ không kiện Paris và chỉ đòi một khoản “bồi thường nho nhỏ”.

Trong khi đó, ông Hollande cũng tuyên bố “Nga và Pháp rất cần nhau trong giải quyết một loạt các vấn đề phức tạp như ở Syria, Iran, Libya…”

Đã có khá nhiều lời giải thích về nguyên nhân vì sao trong thời gian gần đây Moscow “ngãng ra” trong thương vụ này và quan hệ Nga-Pháp vẫn tương đối êm đẹp trong khi lẽ ra nó phải hết sức căng thẳng. Tuy nhiên, có 2 cách lí giải thuyết phục nhất là:

Một là: Nga đã có khả năng tự đóng tàu sân bay Mistral

Hồi tháng 9-2014, Phó Thủ tướng Nga Dmitry Rogozin đã từng cho biết, một phần ba linh kiện của tàu Mistral là do Nga chế tạo, đặc biệt là phần đuôi của Mistral đã được thực hiện tại Nhà máy đóng tàu Baltic ở St Petersburg. Ngoài ra, toàn bộ hệ thống thông tin trên con tàu do Nga sản xuất và tích hợp.

Theo các điều khoản trong hợp đồng đóng chiếc tàu lớp Mistral đầu tiên mang tên Vladivostok cho Hải quân Nga, việc đóng thân tàu sẽ do nhà máy Baltic (St. Petersburg) thuộc Tập đoàn đóng tàu Thống nhất của Nga (UAV) và nhà máy STX Pháp đóng.

Khối lượng công việc được chia ra với tỉ lệ 60% phía Pháp thực hiện, 40% do phía Nga đảm nhận. Việc khởi đóng tàu ở nhà máy STX, cảng Saint Nazaire diễn ra vào ngày 1-2-2012, còn ở nhà máy Nga là vào tháng 10-2012.

Sau đó phần đuôi được Nga lai dắt sang Pháp để đấu ráp tổng thành.

Sau khi hạ thủy, Nga lại đưa tàu Vladivostok trở về Nga để lắp đặt hệ thống cáp thông tin liên lạc và hệ thống vũ khí Nga bao gồm 2 tháp pháo AK-630; tên lửa phòng không Igla và một số hệ thống phụ khác nhằm đảm bảo con tàu có thể hoạt động bình thường trong điều kiện lạnh giá ở vùng cực bắc của Nga.

Với việc đã được tiếp cận bản vẽ kỹ thuật tổng thể và trực tiếp đóng phần đuôi, có thể khẳng định tuyên bố của Nga là có khả năng tự đóng tàu tương tự Mistral là không ngoa. Các kỹ sư Nga hoàn toàn có thể phục dựng lại bản vẽ kỹ thuật tổng thể của tàu.

Pháp hoàn toàn hiểu được điều này nên rất có thể một thỏa thuận ngầm giữa 2 nước đã được bí mật thông qua là Paris sẽ trả lại tiền đặt cọc, Moscow sẽ không kiện và chỉ phạt một khoản “lấy lệ”, đồng thời tự đóng lấy tàu sân bay kiểu Mistral. Sau này tình hình lắng dịu, 2 nước sẽ tiếp tục hợp tác!