AFP dẫn lời Tổng thống Mỹ Barack Obama hôm 25-10 trong buổi họp báo tại Ấn Độ cho hay ông kiên quyết gia tăng áp lực lên Nga vì những động thái làm trầm trọng thêm chiến sự miền Đông Ukraine.
Tuyên bố của ông Obama đã diễn ra sau sự kiện phiến quân miền Đông Ukraine nã tên lửa từ hệ thống tên lửa tầm xa GRAD ngày 24-1 tại thành phố Mariupol, cướp đi sinh mạng của khoảng 30 người, dấy lên mối nguy một mặt trận giao tranh mới sẽ nổ ra.
Từ sự kiện trên, ông chủ Nhà Trắng cho biết Washington đang tính toán nhiều phương án triển khai quân đội nhằm cô lập Nga. Liên minh châu Âu (EU) vừa qua cũng kêu gọi mở một cuộc gặp cấp bộ trưởng khẩn cấp giữa 28 quốc gia thành viên nhằm thảo luận về vấn đề đang diễn ra tại Ukraine, theo Reuters.
Phát biểu trong cuộc họp báo, ông Obama bày tỏ mối quan ngại về “hành động phá bỏ lệnh ngừng bắn mới nhất và động thái xâm lược mà phe ly khai, với sự chống lưng của Nga, thiết bị của Nga, tài chính của Nga, đợt tập huấn của Nga và quân đội Nga đang triển khai”.
Vào thứ bảy 24-10 vừa qua quân miền Đông đã tấn công thành phố Mariupol. Reuters cho hay Mariupol vẫn được xem là bến cảng sầm uất nằm trong vòng kiểm soát của chính phủ Kiev tại miền Đông Ukraine.
Đó là lí do vì sao ông Obama cho rằng người đồng cấp Nga Vladimir Putin đang thưc hiện một cuộc chiến tranh ủy nhiệm, vừa giúp đỡ phe ly khai, vừa gỡ bỏ các cơ sở công nghiệp miền Đông thuộc quyền hạn cai quản của các lãnh đạo Kiev thân phương Tây.
Ukraine dậy sống vì hành động tấn công được cho là từ quân miền Đông (ảnh: AFP)
Phát biểu hùng hồn tại Bỉ, tân Chủ tịch Hội đồng châu Âu Donald Tusk, người từng nắm giữ chức cựu Thủ tướng Ba Lan cũng chỉ trích chính quyền Nga vì thái độ “nhân nhượng thiếu nguyên tắc khuyến khích quân xâm lược leo thang hành vi B.L” .
Những lựa chọn quân sự mà ông Obama cho rằng cần thiết để đập tan xung đột sẽ được nhắc đến. Tuy nhiên, trong tương lai gần Washington sẽ cùng “tham vấn chặt chẽ với các đối tác quốc tế, đặc biệt là với các đối tác châu Âu”. Ngoài ra, tổng thống Mỹ cam kết sẽ leo thang áp lực với Nga bằng nhiều kênh chiến đấu phi truyền thống khác như việc vực dậy năng lực kinh tế của các quốc gia thành viên trong khối EU nhằm đối phó tài chính và thương mại với Moscow.
Trong diễn biến khác, sau nhiều cuộc tranh luận ròng rã nhiều tháng liền trong giới lãnh đạo châu Âu về tiến trình thảo ra lệnh cấm vận, cuộc hội đàm hiện nay sẽ tiếp tục xây dựng chi tiết, kĩ lưỡng và thắt chặt hơn.
“Nếu chính phủ Nga không thể chứng minh được nét khả quan trong việc giảm thiểu leo thang tình hình, thì tiếc rằng chúng tôi buộc phải bàn thảo nhiều lệnh cấm vận khắc nghiệt khác”, Reuters dẫn lời chính khách người Đức Karl-Georg Wellmann, chuyên viên nghiên cứu chính sách đối ngoại thuộc đảng dân chủ của Thủ tướng Angela Merkel.
Chính bà Merkel cũng lên án gay gắt B.L diễn ra tại Mariupol và đồng thời yêu cầu chấm dứt leo thang chiến tranh thông qua điện đàm với tổng thống Ukraine và Nga hôm chủ nhật. Bà cho rằng vụ nã tên lửa ở Mariupol chẳng khác nào hành vi “vi phạm lệnh ngừng bắn một cách trắng trợn và hoàn toàn rất vô lý”, theo Reuters.
Hiện Nga vẫn “thẳng thừng” bác bỏ các cáo buộc dính líu đến phe ly khai miền Đông Ukraine. Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov hôm chủ nhật cũng cho rằng diễn biến căng thẳng trong thời gian gần đây là do các đợt pháo kích không dứt từ phía Kiev và cho rằng Kiev đang “đặt cược vào kịch bản quân sự” với phe ly khai, theo Reuters. Cũng trong diễn biến khác, ông Lavrov nói chính Kiev đã từ chối thư ngỏ của Putin về việc rút các vũ khí hạng nặng tại khu vực giao tranh.
Phía Nga cũng lên tiếng phản pháo chủ mưu đưa quân bình định miền Đông Ukraine. Mà thay vào đó, nước này cho rằng đạo quân Nga triển khai tại miền Đông chẳng qua chỉ bao gồm “lính tình nguyện”. Phía NATO sau đó lập tức phản đối lập luận này, theo Reuters.
Trong hôm nay 26-10, Hội đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc (HĐBA LHQ) sẽ tiếp tục nhóm họp ra nghị quyết lên án vụ tấn công hõa tiễn sau đợt thỏa thuận thất bại giữa 15 thành viên HĐBA vì Nga bất đồng quan điểm, AFP dẫn lời các chính khách phương Tây cho hay.
Hội đồng Bộ trưởng EU thứ năm tuần nãy cũng sẽ bàn luận về vấn đề tranh cãi tại Ukraine và vụ thảm sát ở Mariupol hôm 24-1 vừa qua.
