Mặc dù có sự tăng trưởng khá về sản xuất gạo nhưng nhu cầu nhập khẩu gạo của các nước châu Phi tiếp tục tăng lên trong giai đoạn từ nay đến năm 2022.

Theo đó, sản xuất gạo của các nước châu Phi được dự báo sẽ đạt mức trên 28 triệu tấn vào năm 2022 và châu lục này vẫn phải nhập khẩu thêm 14,6 triệu tấn gạo để bảm đảm an ninh lương thực.

Trong số các nước châu Phi, Ai Cập là nước có sản lượng gạo cao nhất, đạt khoảng 3,8 triệu tấn. Do đó, hiện tại Ai Cập phải nhập khẩu tương đối ít gạo từ các nước khác. Tuy vậy, dự báo cho đến năm 2022, sản lượng gạo của Ai Cập khó có khả năng tăng trưởng do sản xuất đã gần như đạt mức giới hạn, nên dự báo Ai Cập cũng sẽ phải nhập khẩu trên 1 triệu tấn gạo vào năm 2022.

Các nước châu Phi khác thuộc tiểu vùng Sahara, nơi tập trung phần đông dân số châu Phi, tuy có sản lượng gạo tương đối lớn, dự báo đạt khoảng 24,4 triệu tấn song do có tốc độ phát triển dân số cao nên cũng sẽ phải nhập tới 12,8 triệu tấn gạo vào năm 2022.

Năm 2013 gạo là mặt hàng xuất khẩu số 1 của Việt Nam tại châu Phi, chiếm 27% tổng giá trị xuất khẩu của Việt Nam sang châu Phi và chiếm 26% tổng kim ngạch xuất khẩu gạo của Việt Nam ra thế giới.

Năm 2014, gạo vẫn sẽ tiếp tục là mặt hàng xuất khẩu lớn trong kim ngạch xuất khẩu sang châu Phi. Tính đến hết tháng 9, xuất khẩu gạo của Việt Nam sang một số nước của châu Phi đạt khá cao, trong đó Ghana là thị trường xuất khẩu lớn nhất với kim ngạch 131 triệu USD, tiếp đến là Bờ Biển Ngà đạt 67,7 triệu USD.

Với dự báo này, châu Phi được cho là thị trường tiềm năng cho xuất khẩu gạo của Việt Nam. Về triển vọng, đến năm 2022, Việt Nam vẫn sẽ tiếp tục là nước xuất khẩu gạo lớn thứ hai trên thế giới sau Thái Lan.

Tuy nhiên, xuất khẩu gạo của Việt Nam sẽ phải đối mặt với những thách thức lớn bởi chính sách giá xuất khẩu khác nhau của một số thị trường xuất khẩu gạo chính sang châu Phi gồm Thái Lan, Ấn Độ, Hoa Kỳ, Pakistan.

Trong khi Thái Lan và Hoa Kỳ tập trung vào xuất khẩu các loại gạo có chất lượng cao, giá cao hơn hẳn so với các nước khác thì Ấn Độ và Pakistan có xu hướng phát triển mạnh về sản lượng để xuất khẩu gạo giá rẻ nhiều hơn khoảng 400 USD/tấn. Trong khi đó, giá gạo của Việt Nam vào khoảng 450 – 550 USD/tấn. Như vậy, gạo Việt Nam phải đối mặt với cuộc cạnh tranh về giá ngày càng khốc liệt khi xuất khẩu sang châu Phi.